Nature-based solutions: natuurkracht benutten

Traditioneel worden maatschappelijke vraagstukken op het gebied van veiligheid en voedselzekerheid opgelost met ‘harde’ middelen: beton, machines en chemische middelen. Bijvoorbeeld rivierdijken om overstromingen te voorkomen en pesticiden om gewassen te beschermen tegen insectenplagen. Vanaf eind 20^e eeuw dringt steeds meer het besef door dat deze technologische ingrepen grote nadelen met zich mee kunnen brengen: dijken zijn duur en vergen veel onderhoud; pesticiden bestrijden niet alleen plagen, maar ook het bodemleven.

Wat zijn nature-based solutions?

Bij nature-based solutions (NBS) wordt die gedachtegang omgedraaid: het is vaak effectiever om mét de natuur te werken dan ertégen. De kracht van de natuur wordt ingezet als bondgenoot in het oplossen van diverse milieuproblemen, zoals bodemdaling, kusterosie, verzwakte landbouwgronden, droogte, overstromingen en dierplagen. Nature-based solutions gaan vaak hand-in-hand met het aanpakken van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering (ecosystem-based adaptation^[1]Ecosystem-based adaptation richt zich specifiek op klimaatadaptatie. Ecosystem-based adaptation zet op natuur gebaseerde oplossingen in om de negatieve gevolgen van klimaatverandering – … Continue reading). IUCN NL maakt zich op verschillende niveaus hard voor deze aanpak, zowel in Nederland als op het zuidelijk halfrond.

We zetten hierbij in op gezonde ecosystemen voor klimaatmitigatie en -adaptatie waarbij de rechten van inheemse mensen en lokale gemeenschappen voorop staan.

Nature-based solutions zijn maatregelen om (semi-)natuurlijke ecosystemen te beschermen, duurzaam te beheren en te herstellen, zodat maatschappelijke problemen effectief worden opgelost ten bate van de mens en natuur. 

— Definitie van nature-based solutions. Bron: IUCN

Voorbeelden van nature-based solutions

• Bossen nemen koolstofdioxide op en zijn daarmee een belangrijke bondgenoot in het tegengaan van de uitstoot van broeikasgassen. Jaarlijks wordt zo’n 2,6 miljard ton koolstofdioxide door bomen geabsorbeerd. Dat is een derde van de CO2 die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen. IUCN NL zet zich daarom in voor duurzaam en inclusief bosbeheer.
• Wetlands houden veel CO2 en water vast, waardoor ze een nature-based solution vormen in de strijd tegen klimaatverandering. Met onze partners van het project REWET brengen we de potentie van wetlands in kaart voor een duurzaam herstel en behoud van deze belangrijke ecosystemen.
• In Ghana wil de overheid bauxiet laten winnen in het unieke Atewabos. Dit bos is echter cruciaal voor de watervoorziening van zeker 5 miljoen mensen. Door het bos te beschermen worden niet alleen de soorten die er leven, maar wordt ook water als belangrijke ecosysteemdienst behouden.
• Duurzaam bodembeheer in het project Onder het Maaiveld zorgt voor een biodiverse en veerkrachtige bodem als basis voor een gezonde natuur en gezonde maatschappij.
• De Filippijnse havenstad Cagayan de Oro, aan de monding van de gelijknamige rivier, betaalt vanaf 2020 mee voor bovenstrooms bosbehoud als nature-based solution voor weerbaarheid tegen de gevolgen van klimaatverandering.
• In 2019 ondersteunde IUCN NL de eerste environmental flow assessment van de rivier de Ouémé in de dichtbevolkte delta van Benin. Het onderzoek onderstreepte het belang van de ecosysteemdiensten van de rivier.

Ecosysteemdiensten

Aan de basis van de nature-based solutions-benadering ligt het begrip ecosysteemdiensten: de diensten die de natuur levert aan de samenleving. Denk aan bomen die zuurstof produceren en CO2 vastleggen, bijen die gewassen bestuiven en duinen die schoon drinkwater leveren. De waarde van deze diensten wordt vaak over het hoofd gezien omdat ze niet zijn beprijsd in de geldmarkt (‘gratis’), maar in werkelijkheid wel een grote bijdrage leveren aan de leefbaarheid en de economie.

Ecosystem-based adaptation

Ecosystem-based adaptation richt zich specifiek op klimaatadaptatie. Ecosystem-based adaptation zet op de natuur gebaseerde oplossingen in om de negatieve gevolgen van klimaatverandering – stormen, droogte, overstromingen en bosbranden – te verminderen.

IUCN NL ondersteunt organisasties en gemeenschappen in Afrika, Zuid-Amerka en Azië met de uitvoering van Ecosystem-based adaptation maatregelen.

• Lees meer over Ecosystem-based Adaptation.

Toekomst van nature-based solutions

IUCN NL pleit voor nature-based solutions en constateert dat deze steeds meer worden geaccepteerd. Deze aanpak wordt gezien als een katalysator voor het behalen van onder meer de SDG’s, het Klimaat- en Biodiversiteitsverdrag van de VN, en de Green Deal van de EU.