Headerfoto: ‘Male Dugong and Golden trevally feeding on seagrass beds in Red Sea – Marsa Alam – Egypt’ (c) door cinoby van Getty Images Signature (via Canva Pro)
IUCN Rode Lijst: een uitgebreide informatiebron
Wereldwijd is de IUCN Rode Lijst een belangrijke bron voor het stellen van prioriteiten in natuurbeleid. De lijst bevat uitgebreide informatie over de status van soorten, bedreigingen, ecologische eisen en leefgebieden van soorten en over beschermingsmaatregelen die genomen kunnen worden om uitsterving te voorkomen.
Sir David Attenborough‘Dankzij de IUCN Rode Lijst weten we waar we ons zorgen over moeten maken en waar onze aandacht dringend vereist is om de vernietiging van onze planeet te voorkomen. Het is een fantastische to-dolijst voor het werk van natuurbeschermers.’
Rode lijst facts[1]Update 2023-1 https://www.iucn.nl/nieuws/iucn-rode-lijst-zoetwatervissen-laten-groeiende-impact-van-klimaat-op-soorten-zien/
- 44.016 soorten worden op dit moment met uitsterven bedreigd
- Dat is 28% van alle 157.190 soorten die door IUCN geëvalueerd worden.
Objectief beoordelingssysteem
De lijst wordt samengesteld aan de hand van een objectief systeem dat het risico op uitsterven van een soort beoordeelt. Deze beoordeling gebeurt volgens een gestandaardiseerd proces met objectieve criteria. Dit garandeert de hoogste standaarden van wetenschappelijke documentatie, informatiebeheer, deskundige beoordeling en onderbouwing.
Rode Lijst categorieën
Na een uitgebreide evaluatie van onder andere de zeldzaamheid, de verspreiding van de soort en populatietrends krijgen alle soorten een categorie toegewezen die aangeeft hoe groot het risico op uitsterven is. Een overzicht van deze categorieën vind je in de Rode Lijst brochure.
Nederlandse Rode Lijsten
Naast de internationale Rode Lijst worden er ook regionale en nationale Rode Lijsten opgesteld. Deze geven informatie over de status van soorten per regio of land. Zo zijn er ook in Nederland voor 18 soortgroepen Rode Lijsten opgesteld. Die geven aan welke soorten er bedreigd zijn in Nederland. Een soort die in Nederland bedreigd is, hoeft dat natuurlijk niet per se ook wereldwijd of in Europa te zijn. Voor de overheid, die de Rode Lijsten laat opstellen en ze officieel publiceert, zijn de Rode Lijsten een belangrijke bron voor het stellen van prioriteiten in het natuurbeleid.
Veelgestelde vragen over de Rode Lijst
-
Hoe wordt de Rode Lijst gebruikt?
De Rode Lijst laat zien hoe een soort er voor staat en waar we actie moeten ondernemen om te voorkomen dat soorten – de bouwstenen van de natuur – uitsterven. Wereldwijd is de IUCN Rode Lijst een belangrijke bron voor het stellen van prioriteiten in natuurbeleid.
Meer informatie over hoe de Rode Lijst gebruikt wordt, vind je in de IUCN Rode Lijst brochure en op de website www.iucnredlist.org.
-
Waar vind ik meer informatie over de IUCN Rode Lijst?
Meer informatie over de IUCN Rode Lijst is te vinden op de website www.iucnredlist.org
-
Waardoor worden soorten met uitsterven bedreigd?
Het verdwijnen en versnipperen van leefgebieden door menselijk handelen – ontbossing en het droogleggen van moerassen ten behoeve van de landbouw, verstedelijking en de vestiging van industrieën – vormt de grootste bedreiging voor dier- en plantensoorten.
Naast het verlies aan leefgebieden, zijn er nog andere bedreigingen, zoals overexploitatie (overbevissing en te intensieve jacht) en vervuiling. Ook door de mens geïntroduceerde uitheemse soorten kunnen een bedreiging vormen. Inheemse soorten moeten concurreren met deze vreemde soorten voor onder andere voedsel en leefruimte.
Verder speelt klimaatverandering een steeds grotere rol. Koraal is bijvoorbeeld erg gevoelig voor de juiste temperatuur. Door klimaatverandering warmt het zeewater op en dat leidt tot afsterving van het koraal.
-
Welke categorieën zijn er in de IUCN Rode Lijst?
De IUCN Rode Lijst onderscheidt de volgende categorieën:
– Uitgestorven (extinct) – er bestaat geen twijfel over dat het allerlaatste exemplaar dood is
– Uitgestorven in het wild (extinct in the wild) – er zijn alleen nog gekweekte exemplaren of exemplaren in gevangenschap
– Ernstig bedreigd (critically endangered) – een soort met een extreem hoge kans om uit te sterven
– Bedreigd (endangered) – een soort met een zeer hoge kans om uit te sterven
– Kwetsbaar (vulnerable) – een soort die sterk achteruit gaat en het risico loopt om bedreigd te worden
– Bijna bedreigd (near threatened) – de aantallen van een soort nemen af zonder dat de soort daardoor direct in gevaar komt maar waardoor het risico op bedreiging wel groter wordt
– Niet bedreigd (least concern) – een soort die wijdverspreid en goed vertegenwoordigd is
– Onvoldoende gegevens (data deficient) – er zijn niet genoeg gegevens beschikbaar om de status van de soort te beoordelen
– Niet beoordeeld (not evaluated) – de soort is niet beoordeeld
Rode Lijst experts
