Nieuw boek: ‘Handboek van Saamaka Bestuur’

Op dinsdag 23 augustus vond in Atjoni, Suriname, de feestelijke presentatie plaats van het ‘Handboek van Saamaka Bestuur’. Het handboek geeft een overzicht van hoe traditioneel Saamaka-bestuur eruitziet en vandaag de dag wordt toegepast. Nooit eerder werd deze informatie op papier gezet. Het handboek vormt dan ook een belangrijk naslagwerk. De presentatie werd bijgewoond door vertegenwoordigers van alle 75 Saamaka-dorpen.

Headerfoto: Kapitein Stiefen Petrusi en Liliana Jauregui bij de boekpresentatie, © Britta Jaschinski | IUCN NL

De Saramaccaners (in het Saramaccaans: Saamaka) zijn één van de zes marronvolken in Suriname. Het zijn afstammelingen van tot slaaf gemaakten die vluchtten en zich in het binnenland van Suriname langs de Suriname-rivier vestigden. De gezagsstructuur van de Saramaccaners is een belangrijk kenmerk van hun cultuur. Aan het hoofd staat de granman, het stamhoofd, die voor het leven wordt benoemd. Hij wordt geassisteerd door kapiteins, die op hun beurt worden bijgestaan door basiya’s.

Leden van het traditioneel gezag van de Sarramakaners vormen de belangrijkste doelgroep voor het ‘Handboek van Saamaka Bestuur’. Het boek is bedoeld om hen te helpen om het Saamaka-bestuur en de leiderschapsstructuren te begrijpen. Personen van buiten de gemeenschap die betrokken zijn bij het Saamaka-volk zal het inzicht geven in de taken en bevoegdheden van de traditionele autoriteiten.

Het ‘Handboek van Saamaka Bestuur’ werd geschreven door Debora Linga. Zij werkt sinds 2015 als facilitator van gemeenschappelijke betrokkenheid in veranderingsprocessen bij inheemse en tribale gemeenschappen. Ook is zij oprichter van de stichting Tribal Peoples Development in Suriname (TRIPED). Ze is zelf Saramaccaans en kent kent de cultuur en bestuursstructuur daarom van binnenuit.

‘De Saamaka hebben een belangrijke orale verteltraditie,’ legt Linga uit. ‘Kennis wordt mondeling van generatie op generatie doorgegeven. Dit boek kan daar een mooie aanvulling op vormen. We hopen dat het onderdeel gaat uitmaken van het vaste lesmateriaal op de scholen in de Saamaka-dorpen, zodat ook de jongste generatie bekend blijft met onze tradities en omgangsvormen.’

Kapitein Stiefen Petrusi en Sara Ramirez Gomez leverden belangrijke bijdragen aan het handboek. Petrusi is kapitein van het dorp Tutubuku (Nieuw Aurora) en een voorvechter van de rechten van de Saamaka en andere tribale gemeenschappen. Hij maakte het veldwerk mogelijk en zorgde ervoor dat het handboek, de tekst en de illustraties passend waren binnen de Saamaka cultuur en tradities. Ramirez Gomez werkt sinds 2013 met Saamaka-gemeenschappen en is de auteur van het boek ‘Saamaka voices in decision making’. Zij coördineerde dit project en schreef het rapport dat de basis vormde voor het handboek. Namens IUCN NL was Liliana Jauregui nauw betrokken bij de totstandkoming van het boek.

‘Kennisdeling is essentieel voor krachtige en zelfstandig bestuurde inheemse en lokale gemeenschappen,’ zegt Jauregui. ‘Wereldwijd spelen zij een essentiele rol bij het beheer, de instandhouding en het duurzame gebruik van de biodiversiteit en de natuur, waaronder tropische bossen. Naar schatting beschermen zij tenminste 22 procent van ’s werelds belangrijkste biodiversiteitsgebieden en ten minste 21 procent van het grondoppervlak. De Saamaka leven al eeuwenlang in en met de natuur in Suriname. Het is belangrijk dat zij hun cultuur en manier van leven kunnen voortzetten. Dit handboek vormt daarvoor een belangrijke basis.’

Shared Resources Joint Solutions

Het boek kwam tot stand met financiële steun vanuit het IUCN NL programma Shared Resources Joint Solutions. Met dat programma versterkten we tussen 2016-2020 samen met het Wereld Natuur Fonds en het Ministerie van Buitenlandse Zaken de capaciteit van lokale ngo’s en maatschappelijke organisaties in 16 lage- en middeninkomenslanden om samen met overheden en bedrijven de ecosysteemdiensten watervoorziening, klimaatbestendigheid en voedselzekerheid veilig te stellen.

Een boek bestellen?