Muziek van het landschap analyseert cultureel erfgoed voor de bescherming van Virunga

Een nieuw project in Noord-Kivu in de Democratische Republiek Congo onderzoekt hoe diepgewortelde culturele kennis kan worden toegepast voor duurzaam natuurbeheer. Musicians Without Borders, Global Vision for Africa, Federation des Scouts du Nord-kivu (FESCO) en IUCN NL werken samen rondom Virunga National Park om jongeren te betrekken bij natuurbehoud, door hun culturele erfgoed en de kennis die het bevat te analyseren. ‘Het herinneren van liederen kan een krachtige manier zijn om te onderzoeken hoe landschappen in de loop van de tijd zijn veranderd en welke strategieën mensen hebben gebruikt om die veranderingen te overleven,’ zegt professor Angela Impey van Musicians Without Borders.

Headerfoto: dancing youth in Kivu, the DRC. © Musicians Without Borders

Virunga National Park is een plek met een grote biodiversiteit en het leefgebied van veel endemische en vaak bedreigde soorten, zoals de berggorilla en de chimpansee. Illegale activiteiten, waaronder stroperij, en jarenlange conflicten, hebben mens en natuur in Virunga zwaar onder druk gezet. In dit gebied maken mensen jonger dan 25 jaar ongeveer 68% van de bevolking uit: de toekomst van Virunga ligt in hun handen.

‘Liederen bevatten belangrijke kennis over natuurlijke hulpbronnen en kunnen die kennis blijven overbrengen tot lang na het leven van een individu of zelfs een generatie.’

Professor Angela Impey, consultant bij Musicians Without Borders

Oorspronkelijke kennis over de natuur

Voor veel oorspronkelijke bewoners en lokale gemeenschappen (IPLCs is de veelgebruikte Engelse acroniem: Indigenous peoples and local communities) heeft de natuur een grote sociale en culturele betekenis. Het draagt bij aan hun identiteit en aan hun plaats in hun spirituele en voorouderlijke wereld. Cultuur en natuur zijn daarom nauw met elkaar verweven. Bovendien is de diepgaande kennis en het begrip die veel IPLCs hebben van hun omgeving vaak verankerd in culturele gebruiken, zoals rituelen en liederen.

Liederen, dansen en rituelen zijn waardevolle bronnen van kennis over de natuur en, vooral in een snel veranderende omgeving, is het belangrijk om deze gebruiken te beschermen. In de context van Noord-Kivu hebben jarenlange conflicten de sociale band tussen mensen en hun band met hun erfgoed en de natuur aangetast.

Voor Paul Villaespesa, Oost-Afrika expert bij IUCN NL, is het belangrijk om bij te dragen aan het herstel van deze banden. ‘We hopen dat de jongere generaties de kennis en vaardigheden van hun ouderen weer overnemen. En dat ze zien dat de natuur om hen heen, het unieke Virunga National Park, deel uitmaakt van hun landschap, deel uitmaakt van hun geschiedenis.’

Professor Angela Impey van Musicians Without Borders zegt dat muziek een belangrijke rol heeft in het behouden van de kennis van oorspronkelijke bewoners. ‘Liederen bevatten belangrijke kennis over natuurlijke hulpbronnen en kunnen die kennis blijven overbrengen tot lang na het leven van een individu of zelfs een generatie. Het herinneren van liederen kan daarom een krachtige manier zijn om te onderzoeken hoe landschappen in de loop der tijd zijn veranderd en welke strategieën mensen hebben gebruikt om die veranderingen te overleven.’

Intergenerationele kennis

Met het project ‘Muziek van het landschap’ gaan we de uitwisseling van kennis tussen generaties bevorderen, onderzoeken hoe diepgewortelde culturele kennis kan worden ingezet voor duurzaam natuurbeheer en de gemeenschappen ondersteunen bij een gelijkwaardiger deelname aan het beheer van Virunga National Park.

Omdat jongeren een essentiële rol spelen bij kennisoverdracht tussen generaties, zullen onze partnerorganisaties samenwerken met jongeren die al betrokken zijn bij de scoutingactiviteiten van het Actors of Hope-project. Dit draagt bij aan een beter begrip van hun natuurlijke omgeving en cultureel erfgoed, en de mogelijkheid dat deze jongeren een belangrijke rol gaan spelen in het beschermen van de kennis van hun gemeenschappen.

‘Het idee is om traditionele kennis en natuurbescherming dichter bij elkaar te brengen door jongeren ambassadeurs van het Virunga National Park te laten worden. Om dit te bereiken is educatie over hun natuurlijke omgeving een belangrijk onderdeel van het project.’

Paul Villaespesa, Oost-Afrika expert bij IUCN NL

Jongeren trainen voor het behouden van kennis

Educatieve activiteiten zijn belangrijk om het doel van dit project te bereiken, zegt Villaespesa: ‘Het idee is om traditionele kennis en natuurbescherming dichter bij elkaar te brengen door jongeren ambassadeurs van het Virunga National Park te laten worden. Om dit te bereiken is educatie over hun natuurlijke omgeving een belangrijk onderdeel van het project.’

Professor Impey: ‘Door jongeren te trainen in het documenteren van traditionele liederen, willen we een aantal dingen bereiken: het archiveren van lokale bio-culturele kennis die verloren dreigt te gaan; en op die manier een gevoel van eigenaarschap bij jongeren stimuleren. We hopen dat door jongeren de verantwoordelijkheid te geven om deze informatie te verzamelen, zij ook het verantwoordelijkheidsgevoel zullen ontwikkelen om deze informatie te beschermen.’

Dit project past een nieuwe methode toe om het archiveren, begrijpen en delen van intergenerationeel cultureel erfgoed te vergemakkelijken. Onder de activiteiten vallen:

• trainen van een groep jongeren in archiverings-, interview- en catalogiseringsprocessen;
• begeleiden van de jongeren bij het verzamelen van liederen en muzikale voorstellingen die deel uitmaken van de kennis van hun gemeenschap;
• analyseren van de liederen en de kennis die ze bevatten.

Jongeren als ‘actors of hope’ in Virunga

Dit pilot project is onderdeel van ‘Virunga Youth: Actors of Hope’, waarmee IUCN NL en partnerorganisaties jongeren in contact brengen met natuurbescherming. Jonge mensen worden betrokken bij natuurbescherming en gestimuleerd om een rol te spelen in een betere toekomst voor het Virunga National Park. Door het versterken van de relatie tussen de autoriteiten van het park en de omringende gemeenschappen, neemt het bewustzijn en de steun voor natuurbehoud toe.