Inheemse volkeren en lokale gemeenschappen hebben diepgewortelde kennis over de natuur. Hoewel de helft van ’s werelds biodiversiteit zich in inheemse gebieden bevindt, wordt deze kennis vaak over het hoofd gezien en onvoldoende op waarde geschat door natuurbeschermers. Het project ‘Rewilding traditional knowledge in jaguar landscapes’ richtte zich op het herstellen, documenteren en verspreiden van die kennis. We richtten ons daarbij op landschappen waar vaak interacties zijn tussen mensen en jaguars.
Headerfoto: (c) Carlos Navarro
Aantasting van ecosystemen vernietigt veel meer dan we ons vaak realiseren. Naast de fysieke schade is er ook culturele schade. De term ‘rewilding’ wordt vooral gebruikt voor herintroductie van fysieke landschapselementen, zoals het planten van bomen en het herintroduceren van soorten. Dit kan alleen succesvol plaatsvinden als de band tussen mens en natuur goed is. Daarom is er gekozen om de term ‘rewilding knowledge’ te gebruiken in de naam van dit project als verwijzing naar het belang om te investeren in deze band.
~ IPBES“Inheemse volkeren en lokale gemeenschappen hebben veel kennis over biodiversiteit en ecosystemen. Deze kennis komt voort uit hun directe afhankelijkheid van ecosystemen en doordat inzichten van generatie op generatie worden doorgegeven.”
Wat doen we met dit project en waarom?
In dit project herstelden, documenterden en verspreidden we traditionele kennis voor toekomstige generaties en voor natuurbeschermers. Ouderen en jongeren speelden een centrale rol in het revitaliseren van deze traditionele kennis. De kennis werd verspreid onder de verschillende generaties en via ons IUCN-netwerk werd het ingebracht in wetenschappelijke – en onderzoekplatformen. Het project richtte zich op twee landschappen in het zuiden van Bolivia en in Suriname.
Jaguars worden bedreigd:
- Ze staan onder grote druk door verlies en versnippering van hun leefgebied. Dat zorgt ervoor dat de jaguar steeds dichter bij de mens komt en vice versa.
- Een kleiner leefgebied leidt ook tot minder prooidieren, waardoor jaguars op vee of huisdieren moeten jagen.
- Dit leidt vaak tot conflicten en het doden van jaguars
- De markt voor jaguarproducten groeit en dat zorgt voor een toename van stroperij. Het stropen van een jaguar en het verkopen van bijvoorbeeld de tanden is verworden tot een lucratieve manier om geld te verdienen
De kracht van de jaguar
De jaguar stond in dit project centraal, omdat hij niet alleen in ecologisch, maar ook in cultureel opzicht voor veel inheemse volkeren een cruciale soort is. Het dier wordt in de inheemse kosmologie beschouwd als een kostbare, oude energie die alle levende wezens in het woud transformeert, geneest en beschermt. Deze kracht van de jaguar kan zo een waardevolle aanvulling zijn op de inspanningen om dit dier te beschermen.
De belangrijkste leefgebieden van de jaguar overlappen met de leefgebieden van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen. Ons project Operation Jaguar zette zich in tegen de stroperij en illegale handel van jaguarproducten in Latijns-Amerika. Dit project bevestigde dat de lokale bevolking een cruciale rol speelt in de bescherming van de jaguar.
Onderzoek en onderwijs
In het project ‘Rewilding traditional knowledge in jaguar landscapes’ onderscheidden we een onderzoeks- en een onderwijsfase. Tijdens de onderzoeksfase deelden en documenteerden gemeenschappen met de hulp van experts hun kennis over de jaguar en over het samenleven met dit dier. Door middel van participatieve 3D-modellering verbonden we mensen, jaguars en hun leefgebied. Eerder zetten we 3D-modellering al eens succesvol in bij een project met Saramaccaners in Suriname.
De kennisproducten die uit de eerste fase van het project kwamen, werden gebruikt in de tweede fase van het project. Dit was gericht op educatie en outreach. Zo waren er presentaties zijn voor natuurbeschermers; ontmoetingen tussen leiders en jongeren; safe-space dialogen tussen leiders, kunstenaars, biologen en antropologen over de rol van lokale of inheemse gemeenschappen bij de bescherming van jaguars; en mediaproducten voor het grote publiek.
Meer weten?
