Geen gaswinning Ternaard na waarschuwingen over gevaar voor Waddengebied 

Na jaren van onzekerheid werd eind november bekend dat er niet naar gas zal worden geboord vanuit het Friese dorp Ternaard. Het besluit volgt na druk van De Waddenvereniging, UNESCO en de leden van IUCN.  

Headerfoto: © jeesoen via Getty Images

Frank Petersen van de Waddenvereniging: ‘Dit is een enorme opluchting voor iedereen die zich inzet voor de Waddenzee. We hopen dat dit besluit van Minister Hermans iedereen frisse energie geeft om samen te werken aan herstel van de Waddenzee zonder de dreiging van extra mijnbouw.’ 

De Waddenzee is een van de laatst overgebleven grootschalige ecosystemen die bij eb droogvallen, waar natuurlijke processen nog functioneren. Deze unieke omgeving – bestaande uit wad, kwelders, zandbanken, schorren, duinen en meer – biedt habitat aan een grote verscheidenheid aan soorten, waaronder de grijze en de normale zeehond, de bruinvis, en zo’n 10 tot 20 miljoen vogels per jaar, voor wie de Waddenzee een broedplaats en overwinteringsplek is. 

Kritiek uit verschillende hoeken

Eerder dit jaar uitte UNESCO nog stevige kritiek op de plannen vanuit Nederland om gas te gaan winnen bij Ternaard. Hoewel de Werelderfgoedstatus van de Waddenzee niet werd ingetrokken, uitte de organisatie ernstige zorgen en riep ze Nederland, Duitsland en Denemarken op om beter samen te werken aan de bescherming van het Waddengebied. 

In 2021 riepen overheden, natuurorganisaties, kennisinstellingen en andere IUCN-leden tijdens het IUCN World Conservation Congress de Nederlandse regering al op om te stoppen met gaswinning onder de Waddenzee en om geen vergunning voor nieuwe gaswinning bij het Friese dorp Ternaard te verlenen. De motie die de Waddenvereniging hierover indiende, werd met een grote meerderheid van IUCN leden aangenomen^[1]https://nos.nl/artikel/2397225-internationaal-congres-roept-kabinet-op-waddenzee-ongemoeid-te-laten .  ‘Door het steunen van de motie spraken overheden vanuit de hele wereld zich voor het eerst uit tegen gaswinning onder de Waddenzee.’ zegt Petersen. ‘Samen met het advies van IUCN over de Werelderfgoedstatus van de Waddenzee werd dit een oproep die de Nederlandse regering uiteindelijk niet meer kon negeren.’ 

Daarnaast werd in 2025, in reactie op de aanhoudende dreigingen voor het gebied, de World Heritage Conservation Outlook Status van de Waddenzee door IUCN veranderd van ‘good’ naar ‘good with some concerns’^[2]https://worldheritageoutlook.iucn.org/explore-sites/wadden-sea.

Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseerde ook al negatief over het project. Door de snel stijgende zeespiegel kon bij nieuwe boringen niet worden uitgesloten dat het Waddengebied permanent onder water zou verdwijnen, aldus SodM. 

Ook de meerderheid van de Nederlanders is kritisch: uit onderzoek van Ipsos blijkt dat 69% van de mensen het onacceptabel vindt als de Werelderfgoedstatus verloren gaat door gaswinning, en 73% van de Nederlanders vindt dat de regering zich moet inspannen om de Werelderfgoedstatus te behouden^[3]https://waddenvereniging.nl/nieuws/nederlanders-geen-mijnbouw-ten-koste-van-werelderfgoedstatus-waddenzee/ .

De impact van mijnbouw in de Waddenzee

Mijnbouw onder de Waddenzee kan ernstige schade veroorzaken. Bodemdaling door gaswinning in combinatie met de steeds sneller stijgende zeespiegel leidt tot minder droogvallende zeebodem bij eb. Die droogvallende zeebodem is onmisbaar voor de miljoenen vogels die hier afhankelijk voor zijn om voedsel te vinden. 

Deze zomer bleek dat gaswinning bij Ameland tot forse bodemdaling heeft geleid en nog tientallen jaren kan doorgaan. Om die reden werd gaswinning op dit Waddeneiland stopgezet. Dankzij het besluit om gaswinning te stoppen wordt vergelijkbare schade aan het wad ten noorden van Ternaard voorkomen. 

Met het besluit om gaswinning bij Ternaard niet door te laten gaan is de kostbare en unieke natuur van de Waddenzee weer een beetje veiliger gesteld. ‘Als IUCN NL zullen weIUCN-lid de Waddenvereniging blijven steunen in hun werk om de unieke natuur van de Waddenzee te beschermen’, zegt Liliana Jauregui, directeur van IUCN NL. ‘Wij hopen dat komende kabinetten de waarde van de Waddenzee blijven inzien en zich inzetten om het te behouden.’