Krachtige economische belangen zoals uitbreiding van landbouw, mijnbouw en infrastructuur gaan vaak ten koste van de rechten en behoeften van lokale gemeenschappen. Daardoor staat ook veel natuur die al generaties lang wordt gebruikt en beheerd door inheemse en lokale gemeenschappen onder toenemende druk.

Geen stem in besluitvorming

In besluitvorming over economische ontwikkelingen worden de belangen en inzichten van gemeenschappen vaak genegeerd of niet serieus genomen. Een gemiste kans, want de lokale bevolking beschikt over waardevolle kennis die nodig is voor duurzaam landschapsbeheer.

Traditionele kennis verdwijnt

Daarnaast verdwijnt er traditionele kennis binnen deze gemeenschappen. Jongeren vertrekken steeds vaker naar steden waardoor intergenerationele kennis verloren gaat. Door veranderingen in landgebruik gaat er kennis verloren over soorten en de interacties daartussen. Ten slotte hebben overheden en ontwikkelingsorganisaties niet altijd oog voor de wereldbeelden en kennis van gemeenschappen die een sterke relatie hebben met de natuur.

Vrouwen vaak harder geraakt   

De gevolgen van deze ontwikkelingen zijn vaak nog groter voor vrouwen, omdat zij een sleutelrol spelen in voedselproductie, verzameling van geneeskrachtige planten en water en duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Ook hebben zij vaak een belangrijke rol in het bewaren en overdragen van traditionele kennis van de natuur.

Er zijn echter oplossingen voor deze problemen: door het versterken van de stem, rechten en capaciteiten van inheemse en lokale gemeenschappen, vooral in gebieden met een belangrijke biodiversiteitswaarde, kunnen we natuur beter beschermen.

Erkenning van (land)rechten, kennis en capaciteiten

Ten eerste is het belangrijk dat de landrechten van inheemse en lokale gemeenschappen worden erkend en nageleefd. Wij dragen hier aan bij door capaciteitsversterking en empowerment van inheemse en lokale gemeenschappen en de maatschappelijke organisaties – onze lokale partners- die met hen werken. Wij doen dat bottom-up, op basis van lokale behoeften, wederzijds vertrouwen, respect en een langdurige samenwerking.  

Empowerment en inclusie van inheemse en lokale gemeenschappen

Door het versterken van organisatiestructuren zijn inheemse en lokale gemeenschappen beter uitgerust om natuur duurzaam te beheren, ook in een veranderende wereld. Hiertoe pleiten we voor effectief bestuur door en met inheemse en lokale gemeenschappen, op basis van hun kennis, capaciteiten en rechten. Daarin geven we extra aandacht aan de belangen van vrouwen om zo meer gendergelijkheid te bereiken.

Natuur beschermen met de kennis van lokale gemeenschappen

In de regio Tanintharyi in Myanmar wonen verschillende inheemse en lokale gemeenschappen. Met hun generatielange kennis van en ervaring met duurzaam gebruik en beheer van natuurlijke hulpbronnen kunnen zij een grote bijdrage leveren aan natuurbescherming en duurzame ontwikkeling.

Natuurbeschermingsdoelen bereiken

Daarnaast is het belangrijk dat overheden, maatschappelijke organisaties en andere stakeholders de door IUCN geformuleerde ‘andere effectieve beschermingsmaatregelen’ (OECMs) erkennen in het bereiken van nationale natuurbeschermingsdoelen.

Traditionele en wetenschappelijke kennis verenigen

Hiertoe verbinden wij partners met elkaar en regionale en internationale netwerken en VN-mechanismen, waar zij kunnen opkomen voor hun rechten en belangen en tegelijkertijd kunnen leren van anderen. We faciliteren uitwisseling en dialoog en zoeken gezamenlijk naar oplossingen die traditionele en wetenschappelijke kennis verenigen.

Meer weten?

Evelien van den Broek
Senior Expert Environmental Justice
Maartje Hilterman
Project Leader – Forests for a Just Future