Palmolie is niet weg te denken uit ons dagelijks leven. Het zit in talloze voedingsmiddelen, in cosmetica en schoonmaakmiddelen. Ook is palmolie op dit moment nog een belangrijk ingrediënt in Europese biodiesel. Om aan de groeiende vraag naar deze plantaardige olie te voldoen, wordt in landen als Indonesië en Maleisië maar ook Colombia, Liberia en andere gebieden bos gekapt om plaats te maken voor palmolieplantages. Dit heeft ernstig biodiversiteitsverlies en klimaatschade tot gevolg. IUCN NL zet zich in om de productie van palmolie te vergroenen door het steunen van maatschappelijke organisaties, het verbeteren van duurzaamheidsstandaarden en door er bij overheid en financiële instellingen voor te pleiten dat zij duurzame productie vereisen.

Nederlandse spelers aanzetten tot verduurzaming

Nederlandse bedrijven en financiële instellingen spelen een belangrijke rol in de handelsketen van palmolie. Wij brengen maatschappelijke organisaties en experts samen die de Nederlandse en Europese overheid, bedrijven, banken, vermogensbeheerders en pensioenfondsen beïnvloeden om elk vanuit hun eigen rol de palmolieketen te verduurzamen.

Zelf brengen wij kennis in – ook bij financiële instanties – op het gebied van biodiversiteit en de kwaliteit van duurzaamheidsstandaarden, en we pleiten voor Europese wetgeving om duurzaamheid verplicht te stellen.

Advies over vrijwillige standaarden voor palmolie

Eén van de middelen om schade aan de natuur te beperken, is de brede toepassing van strikte duurzaamheidsstandaarden. In de palmolieketen worden globaal zes verschillende standaarden gebruikt. In 2018 zochten wij uit welke palmoliestandaard het beste scoort op biodiversiteit en eisen aan controle. Op basis daarvan adviseerden we bedrijven, financiële instellingen en overheden om de standaard van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) te hanteren. Maar ook die standaard kan de controle in de praktijk verbeteren; daarover brachten we advies uit aan de RSPO.

Cijfers en resultaten

  • Tussen 2006 en 2016 groeide het areaal palmolieplantages van 8 naar 21 miljoen hectare.
  • In 2019 brachten de Nederlandse vermogensbeheerders Robeco, NN Invest en Actiam een gezamenlijk statement uit over hun bijdrage aan de transitie naar duurzame palmolie. Twee van hen werden onder invloed van IUCN NL en WNF lid van de RSPO.
  • Tussen 2006 en 2016 groeide het areaal palmolieplantages van 8 naar 21 miljoen hectare.
  • In 2019 brachten de Nederlandse vermogensbeheerders Robeco, NN Invest en Actiam een gezamenlijk statement uit over hun bijdrage aan de transitie naar duurzame palmolie. Twee van hen werden onder invloed van IUCN NL en WNF lid van de RSPO.

Duurzaamheid wettelijk verplichten

Ook willen we dat de Europese overheid en financiële instellingen duurzaamheid in hun wetgevingskaders en eisen aan leningen en investeringen opnemen. Duurzaamheid kan niet vrijwillig blijven.

Internationaal verbinden

Financiële instellingen kunnen veel invloed hebben op de keten door middel van hun investeringen. Nederlandse vermogensbeheerders als Robeco en NN Investment Partners stellen zich actief op in het verduurzamen van de palmolieketen. Maar zij missen vaak betrouwbare informatie over het gedrag van specifieke bedrijven.

Lokale maatschappelijke organisaties hebben die informatie wél. Wij werken nauw samen met zulke organisaties en kunnen hen in contact brengen met invloedrijke vermogensbeheerders. Zo kregen Robeco en NN Investment Partners via een van onze partnerorganisaties in Indonesië bewijsmateriaal dat een bepaald bedrijf de rechten van lokale bewoners schond en schade aan de natuur toebracht. Met dit bewijsmateriaal spraken ze vervolgens het bewuste bedrijf aan.

Minimumcriteria voor duurzame palmolie in de EU

In Nederland wordt inmiddels bijna alleen nog verantwoorde palmolie in voeding gebruikt. In andere EU-landen gaat dat ook steeds beter, maar is het nog geen gemeengoed. IUCN NL richt zich daarom – met het oog op palmolie maar ook soja – op Europese wetgeving. Voor de ontbossingswet die de EU in 2021 presenteert, leverden we vijf minimumcriteria waaraan (palmolie)bedrijven zouden moeten voldoen voordat Europese bedrijven en financiële instellingen met hen in zee mogen gaan.

Steun voor lokale interventies

IUCN NL zet zijn expertise niet alleen in op het niveau van overheid, bedrijfsleven en ngo’s in Nederland en Europa. We geven ook actieve steun aan maatschappelijke organisaties in landen als Indonesië en Colombia zelf. Ook pleiten we voor steun aan boeren om duurzame palmolie te verwezenlijken. Want een heel groot deel van de palmolie is niet bestemd voor de Europese markt: wat telt voor IUCN NL is het effect van interventies op biodiversiteit en op mensen ter plaatse.

Meer lezen over palmolie en aanverwante publicaties:

Plantaardige oliën

Palmolie is een belangrijk product met vele toepassingen, dat wel 4 tot 10 keer zoveel opbrengt per hectare als andere plantaardige oliën. Ook is het een inkomstenbron voor vele kleinschalige boeren, bijvoorbeeld in Indonesië. Het is daarom beter om palmolie duurzaam te produceren dan het te boycotten. Als palmolie vervangen wordt door andere oliën, gaat de productie van minder landefficiënte oliegewassen omhoog. De significante wereldwijde biodiversiteitsverliezen worden dan mogelijk alleen verplaatst, in plaats van gestopt (IUCN, 2018). Een rem op de groei van plantaardige oliën is wel belangrijk, evenals betere toepassing van duurzaamheidsvoorwaarden voor hun productie. Dat geldt voor palmolie en sojaolie, maar ook voor andere oliën.

IUCN NL ziet robuuste duurzaamheidsvoorwaarden vanuit overheid, marktspelers en financiële instellingen als een belangrijk onderdeel van de mix van maatregelen om palmolie te verduurzamen. Het beperken of stoppen van de verdere expansie – zoals in het geval van het moratorium op nieuwe palmolie-vergunningen in Indonesië – blijft echter ook zeer relevant, net als het sparen van natuur en voldoende voedselgronden in elk land waar palmolie wordt verbouwd.

Meer weten over verantwoorde palmolie?