Traditionele Chinese Medicijnen met illegale ingrediënten vinden op grote schaal hun weg naar Nederland 

In het radioprogramma ‘Argos’ heeft de VPRO op 2 maart jl. aandacht besteed aan de problematiek rondom Traditionele Chinese Medicijnen (TCM). Aan de hand van interviews, onder andere met Antoinette Sprenger, senior expert environmental justice bij IUCN NL, werd inzichtelijk gemaakt dat TCM met illegale ingrediënten nog steeds hun weg vinden naar Nederland. Volgens de onderzoekers van Argos beleggen zeker twaalf Nederlandse pensioenfondsen in grote Chinese farmaceutische bedrijven die voor de productie van traditionele Chinese medicijnen gebruik maken van bedreigde diersoorten, zoals luipaarden en schubdieren.  

Headerfoto: © Britta Jaschinski

Handel in illegale ingrediënten voor TCM zeer actueel 

In februari 2024 publiceerde IUCN NL het rapport  Unveiling Criminal networks behind traditional medicine in the Netherlands. Dat de illegale handel in planten en dieren die voor TCM worden gebruikt nog steeds zeer actueel is blijkt helaas uit de resultaten van ‘Operation Thunder’. Operation Thunder is een jaarlijkse wereldwijde operatie tegen illegale handel in planten en dieren gecoördineerd door INTERPOL en de Wereld Douane Organisatie (WDO). 

Inbeslagnames Operation Thunder

Operation Thunder bracht politie-, douane-, grenscontrole-, bosbouw- en wildlife ambtenaren uit 138 landen en regio’s samen en vond plaats van 11 november tot 6 december 2024. Naast 20.000 levende dieren (waaronder ernstig bedreigde schubbendieren, tijgerwelpen en duizenden reptielen en schildpadden) werden honderdduizenden beschermde delen en afgeleide producten van dieren, bomen, planten, zeedieren en geleedpotigen in beslag genomen.  

Dat TCM bij deze illegale handel een belangrijke rol speelt, blijkt uit de inbeslagname van 4,5 ton schubben van schubdieren, 8 neushoornhoorns, 846 stukken huid van een reticulated python, een substantiële hoeveelheid berengal, een ton zeekomkommers en 53 onderdelen van katachtigen; allen ingrediënt voor TCM.   

Antoinette Sprenger houdt zich namens IUCN NL intensief bezig met de bestrijding van de illegale handel in wilde dieren. Ze was geschokt door de vondsten: ‘Bedenk dat deze gigantische hoeveelheden inbeslagnames het resultaat zijn van slechts 26 dagen intensieve controle, die slechts éénmaal per jaar plaatsvindt. Het ontbreekt de douane en de NVWA aan mankracht om illegaal gesmokkelde producten van wilde dieren te vinden en in beslag te nemen.’ 

Meer resources en capaciteit noodzakelijk voor Nederlandse autoriteiten 

Dat er te weinig resources en capaciteit beschikbaar zijn voor het doen van onderzoek naar de illegale handel in beschermde planten en dieren, werd in de uitzending van Argos bevestigd door vertegenwoordigers van de NVWA en de douane. Gezien het feit dat deze illegale handel het op vier na grootste misdrijf ter wereld is met een geschatte omzet van rond de 20 miljard, wordt het tijd dat dit misdrijf serieus wordt genomen. Dit mede vanwege de belangrijke rol die Nederland speelt met doorvoerroutes als Schiphol en de Rotterdamse haven. 

Wereldwijde Traditionele Medicijnen WHO-strategie 2025-2034

Tijdens de aankomende algemene vergadering eind mei van de World Health Organisation (WHO) staat onder andere de strategie rondom het gebruik en de inzet van traditionele medicijnen op de agenda. De strategie  die van 2025 – 2034 loopt zet in op een verdergaande integratie van het gebruik van traditionele medicijnen in andere gezondheidsstelsels. Dit zal onherroepelijk leiden tot een toename van het gebruik van traditionele medicijnen.  

Aangezien voor de productie van traditionele medicijnen planten en onderdelen van dieren worden gebruikt, is het belangrijk dat men voorkomt dat deze toename in gebruik zal leiden tot nog meer druk op nu al kwetsbare en in hun voortbestaan bedreigde planten – en diersoorten. Alhoewel de strategie rept over het belang van duurzaamheid en dat internationale afspraken nagekomen dienen te worden, ontbreekt een duidelijk statement dat men bij de productie van traditionele medicijnen geen gebruik moet maken van bedreigde diersoorten.  

‘Het promoten van traditionele medicijnen door de WHO zonder zich duidelijk uit te spreken tegen het gebruik van bedreigde diersoorten vormt een ernstig risico voor het voortbestaan van deze al (ernstig) bedreigde diersoorten. Ik roep de Nederlandse overheid op om tijdens de vergadering in mei hiervoor te pleiten overeenkomstig de motie die hierover in de Tweede Kamer recentelijk is aangenomen.’   – Antoinette Sprenger, senior expert environmental justice bij IUCN NL